ÖNSÖZ
Yüksek-orta-alçak gerilim şebekelerinin üretim iletim dağıtım teçhizat tanıtım ve işletilrnesi mevzularını bir arada bulunduran yayınlanmış bir kitap piyasada bulunmamaktadır. Okuldan yeni çıkmış veya halen çalışmakta olan meslektaşlarıma 38 yıllık bu işlerle teorik ve bizzat fiili çalışmanın verdiği tecrübelerimi aktarmanın gerekliliğini hissettim.Türn elektrik mevzuunu kapsayan bu kitabı derlemem 2 yılı aşkın süremi aldı.
Haydarpaşa lisesinden mezun olduktan sonra 1 yıl İstanbul Üniversitesi fizik - kimya bölümünde okudum. Buradan ayrılarak Istanbul Teknik Universitesine girdim.
Enerji nakli hatları ve yapı denetimi ile ilgili iç tesisat mevzuları, yeterince ilgililer tarafından işlendiğinden bu kitap içeriğincle derinlemesine ele alınmamıştır. Elektrik üretimi mevzuuna tam branşım olmadığından kısaca tanıtım olarak değinilmiştir.
Taşkızak tersanesi elektrik elektronik dizayn kısmında askerlik hizmetim, PTT kuranportör tesisleri ve telefon şebekelerinde, T.E.K. köycülük ve şebeke tesis montaj ve işletme, MITAŞ A.Ş. 380 kV Istanbul - Gebze enerji nakil hatlarının tesis çalışmalarında bulundum.
İsviçre' de 2 ay süreli BBC (BROWN BOVERİ) & Company Ltd. CH- 5401 Baden / Switzerland ' ın Uluslar arası genel koruma sistemleri ( empedans-diferensiyel-aşırı akım rölelerinin tesisi ayarları, elektrik şebekeleri etüdü, kısa devre hesapları, symmmetrical compenents ile arıza hesapları sertifikalı kurslarına katıldım.
1992 yılında TEK Genel Mürlüğünün onayı ile İstanbul Elektrik Dağıtım Şebekesi Röle Koordinasyonu ve Tali Merkezlerde Saha Çalışmaları için EÜİM İstanbul RÖA müdürlüğü ve Istanbul EDi111i Işi. Müdürlüğü olarak bir araya gelerek; 1 yıl süren bir çalışma neticesi EÜİM Istanbul 154/35 kV sistemi ile BEDAŞ dağıtım sisteminin uyumluluğu sağlanmıştır. Bu çalışmalar bir kitap halinde yayınlanmıştır. Katıldığım bu yapıcı hizmetle Istanbul röle sisteminin temeli kurulmuştur.
35/10 kV indirici merkez binalarının projelendirilmesi ve inşaatında çalıştım. Teçhizatların boyut ve fonksiyonlarına göre binaların projelendirilmesi mimarlarla birlikte müştereken yapılmıştır. 35/10 kV Indidrici merkezlerin elektrik projelerinin hazırlanması,montajı, tesisi ve kablajları, uzaktan kumanda panoları ile BEDAŞ trafo merkezlerinin temel tüm röle koordinasyonu, münferit tesis montajları ve BEDAŞ orta gerilim kompanzasyon ihale dosyası ile alçak—orta gerilim arıza onarım ihalelerinin hazırlanmasında hizmetlerim olmuştur.
Kitapta röle,teçhizat, kablo, sayaç vs. ile ilgili bölümlerde anlatılanlar ve rekli resimler; mevzu ile ilgili literatürlerden , kendi dökümanlarımdan; internet ortamında firmaların üretimlerinin tanıtımı maksadıyla yaptıkları açık sunuş yayınlarından tekel özel üretimler hariç bir reklama muhatap olmamasına dikkat edilerek alınmıştır. Tesis tipleri büyüklüğü tesisisin kalite faktörü tesisisin önemi, kullanılması mutlaka gerekli çok çeşitli demode olmamış firma son üretimi olan teçhizat, malzeme ve diğerleri, meslek tecrübemin verdiği bilgi ile özenle seçilmiş ayıklanarak alınmış mevzularına göre de bir sıralamaya tabi tutularak fonksiyonları anlatılrnıştır.
Ayrıca teçhizat bölümünde teçhizatın gelişim sürelerini gösterecek malzemelerin tarihçeleri ile ilgili fakat bu gün demode olmuş teçhizatın tanıtımına da yer verilmiştir.
Röle koordinasyonu, kısa devre hesapları, simetrik bileşenler, İndirici merkez tesis montaj-kablaj vs. dökümanların ışığında tarafımdam kaleme alınmıştır. Son olarak bölük Pörçük litertürlerde bulunan kompanzasyon ve yenilenemez ve yenilenebilir enerjiler ve enerji verimliliği mevzuları bir araya getirilerek anlaşılabilecek şekilde detaylı olarak ele alınmıştır.
Hayırlı olması dileği ile sunarım.
Yüksel DOĞAR
Elektrik Mühendisi
İÇİNDEKİLER
75. Pratik Topraklama- toprak rezistansı ve toprak spesifik rezistansı ölçümü 342.
76. Topraklama sistemleri- topraklama proje hesapları 347.
77. Yüksek gerilim sigortaları 354.
78. Alçak gerilim buşonlu - bıçaklı NH sigortalar 366.
79. Alçak gerilim termik -manyetik şalter yük kesici şalterler özengili ve
enversör şalterler sigortalı yük kesici şalterler bıçak sigortalaı yük kesicileri
1 faz -3 faz NH yük kesicileri sigortalar ile beraber kullanımı 368.
80. Ayırıcılar - dahili ve harici çeşitli tip sigortalı sigortasız dönerl itip ayırıcı
dahili tip toraklamalı toraklamasız yük ayırıcıları görevlerine tek çift
baralı motorlu elle kumandalı ayırıcılar ilgili yönetmelik 372.
81. Orta gerilim yağlı havalı basınçlı havalı vakum SF6 kesiler ve çalışma şekli 391.
82. Alçak gerilim devre kesiciler 418.
83. akümlatörler Akü şarj cihazları redresörler - voitaj regülatörleri UPS kaynağı 427.
84. Statik Akü 445.
85. Kompanzasyon 449.
86. Aktif ve reaktif gücün hesaplanması -kompanzasyon çeşitleri 450.
87. Reaktif güç kontrol röle bağlantıları - Ck hesabı 456.
88. Transformatörlerin kompanzasyonu 464.
89. Elektrik şebekelerinde reaktif güç kompanzasyon hesabı 472.
90. Enerji ve Enerji verimliliği - Yenilenebilir ve Yenilenemez enerji kaynakları 480.
91. Yenlenemez Enerji kaynakları- fosil-hidro- petrol- doğalgaz 481.
92. Yenilenebilir Enerji kaynakları Hidro- Rüzgar- jeotermal-Güneş- Bio kütle
Dalga ve gel git enerjisi - Hidrojen enerjisi 488.
93. Enerji verimliliği 561.
BÖLÜM III
94. Çerşitli kullanım Maksatlarına Göre Zayıf Akım Kumanda Kabloları 581.
95. Fiber optik kablolar 595.
96. Havai hatlar- Alpek kablolar 604.
97. O:G: ve A.G. Yer altı enerji kablolar- Kablo üretim standartlar
PVC izoleli kabloların Endüktif kapasitif reaktansları 605.
98. Güç trafolarının güce bağlı empedansları,dirençleri- boş hat sabiteleri- serbes
hat sabitelri-özgül direnç ve reaktanslar-yükleme akımları ,dirençleri Yüksek
gerilim kablolarının CO Cb -coL değerleri 621.
99. 1 ve 3 fazlı alternatif akımda gerilim düşümü güç kaybıendüktan kapasitans. 648.
100. Protodır Y.G. Kablo kısa devre akımına dayanım ve akım taşıma kapasiteleri 654.
101. Enerji kablolarınınkullanım maksadına göre tipleri 655.
102. Alçak ve orta gerim dahili ve harici ek mufu ve kablo başlıkları 657.
Yer altı kablo bağlantılarında dikkat edilecek husular 651.
103. AİR BAG kablo ürün grubu 679.
104. Busbar enerji dağıtım sistemleri- kablo tavalarında kablaj 683.
105. Monofaze trifaze dijital elektronik mekanik elektrik sayaçları 688.
106. Elektronik - dijital sayaçların yapısı ve sayaçların uzaktan kontrolü 689.
107. 35/10 kv trafo merkezlerinde çift barlı trafo - fider- kuplaj - ölçü hücrelerin
açık montaj akım yolu diyagramları kablajları ve uzaktan kumanda panoları 691.
108. A 35 kV tipi çift barlı trafo hücresi montaj kablaj ve akım yolu diyagramı 720.
109. N 10 kV tipi çift bari. trafo hücresi montaj kablaj ve akım yolu diyagramı 739.
110. C 35 kV tipi çift barlı fider hücresi montaj kablaj ve akım yolu diyagramı 755.
111. O 10 kV tipi çift barlı fider hücresi montaj kablaj ve akım yolu diyagramı 769.
112. F 35 kV tipi çift barlı kuplaj hücresi montaj kablaj ve akım yolu diyagramı 783.
113. P 10 kV tipi çift barlı kuplaj hücresi montaj kablaj ve akım yolu diyagramı 800.
135 kV tipi çift barlı ölçü hücresi montaj kablaj ve akım yolu diyagramı 815.
114. 35/10 kV trafo merkezleri tek hat şemaları 824.
115. 35 ve 10k V hücrelerdeki mesnet izolatörlerinin termal ve dinamik dayanım hesapları 827.
Kaynakçalar :
1. Atalay Kaya Röle teknolojisi
2. Türkiye Elektrik Kurumu Güç trafoları ve Güç trafoları zati korumaları
3. BBC Brown Boweri symetricalcomponents and fault calculation
for three- phaseNettwork
4. BBC Brown Boweri selection and setting of distance relays
5. BBC Brown Boweri Residual currents simetrik bileşenlerle hesap
6. RADE KONCAR
7. EÜİM İstanbul Röle Md. ve İstanbul EDM Röle bölümü saha çalışması
8. TEK- TEDAŞ- TEİAŞ yayınları
9. Siemens A.Ş.
10. Simko A.Ş.
11. Prysman cable systems
12. AEG Eti
13. DEMA Röle Sanayi ve Ticaret A.Ş.
14. GEMTA Genel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
15. Mesleki denetim. com
16. Ulusoy Elektrik A.Ş.
17. Ulusoy Elektrik Sabri Üzel (rogrowski bobini)
18. RVA Müh. Ve Müş. Ltd.PACE - 100 kullanım kılavuzu
19. AKTİF GROUP
20. Klemsaan Elektronik sanayii ve Ticaret A.Ş.
21. Elimsan Şalt Cihazları ve Erlektomekanik A.Ş.
22. INTER -TEKNIK
23. KALEPORSELEN Elektronik Sanayi A.Ş.
24. EKOS GROUP ((Ekos Sinerji, OSELİ)
25. Turgut ODA BAŞI
26. Yrd. Doç. Süleyman ADAK
27. Haldun Büyükdora ölçü aletleri trafoları ve Sekonder koruma
28. GSM E-Siber com
29. BİRTAŞ KABLO - Kablo ürün katoloğu
30. FEDERAL ELEKTRİK
31. Tyco Elektronik Energy Division kablo aksesuarları
32. Schneider - elektrik
33. ORMAZABAL
34. Legrende
35. Merlin Gerin
36. Entes elektronik
37. ELTES ELEKTRİK LTD:ŞTİ.
38. SURTEL KABLO
39. EKA Elektronik
40. START AKÜ
41. NORM ENERJI
42. MUTLU AKÜ
43. İNCİ AKÜ
44. BOSH AKÜ ŞARJ CİHAZLARI
45. HES KABLO
46. VATAN KABLO
47. ÜNAL KABLO
48. PC Teknik Forum
49. Bilgiustam-Akmetele- documents and setting- Fiber optik kablolar
50. T.C. Milli Eğitim Basksanlığı MEGEP
51. Tense Elektrik Elektronik Sanayi
52. Belgeler .com belge ve doküman paylaşım sitesi
53. Alstom Network Protection Automation Guid
54. ELKO Eriektrik Ticaret ve sanayi A.Ş. (A.Osman )(Ilim)
55. ELSTER SAYAÇ ÇÖZÜMLERİ Ltd. Şti.
56. MEGA MÜHENDİSLİKOTAMASYON Elektrik - Elektronik San. Tic. LTD. Şii.
57. Elektrik Bilim Kompanzasyon Hesabı
58. E-Siber.com
59. Elymer .com
60. Scribd.com
61. EMEK MÜHENDİSLİK
62. internetten seçilerek alınan resim şema ve yayınlar
63. BELLUK GmbH Schongou
64. SCHRACK
65. Ergun Elektrik
66. Frako
67. Kompanzasyon v.s. Mustafa Zenger Elkektronik Müh.
68. Tekenerji forum
69. Eser Mühendislik
70. SAN-EL- Müh.
71. Elektrik enerjisi
72. İZM Paratoner
73. Amper elektrik
