ÖNSÖZ
Bu kitap, son baskısı 2014 yılında yapılan “ÇELİK YAPILAR Kısa Bilgi ve Çözülmüş Problemler” isimli yayının, 2016’da yayımlanıp 2018’de bâzı değişiklikler yapılan “Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapım Esaslarına Dair Yönetmelik” dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Bu hâliyle kitabın öğrencilerimiz ile bir çelik projesi hesaplayacak ve gerçekleştirecek meslektaşlarımıza daha faydalı olacağını tahmin ediyoruz.
Doç. Dr. Onur Şeker, Prof. A. Zafer Öztürk
İstanbul / Eylül 2025
İÇİNDEKİLER
I - MALZEME ............................................................................. 1
I.1- Genel ................................................................................... 1
I.2- Avantaj ve Dezavantajları ……………………………...… 1
I.3- Yükler ve Yük Birleşimleri ………………………………. 2
I.3.1- Yük ve Dayanım Katsayıları ile Tasarım (YDKT) ….. 3
I.3.2- Güvenlik Katsayıları ile Tasarım (GKT) ……………. 3
I.4- Çelik Ürünler ……………………………………………... 4
II - BİRLEŞTİRME VÂSITALARI …………............................ 5
II.1- Genel .................................................................................. 5
II.2- Bulonlu Birleştirmeler ........................................................ 5
II.2.1- Bulonların Karakteristik Çekme ve Kayma Gerilmesi Dayanımları (13.3.4) ........ 7
II.2.2- Bulonların Karakteristik Çekme ve Kesme Kuvveti Dayanımları (13.3.9) ......... 7
II.2.3- Bulon Deliği Ezilme Kuvveti Dayanımı (13.3.13) ......... 8
(Problem II.1 – 6) (8 – 27)
II.3- Kaynaklı Birleştirmeler ..................................................... 27
II.3.1- Genel ............................................................................. 27
II.3.2- Küt Kaynaklar ……...................................................... 28
II.3.3- Köşe Kaynaklar …………............................................ 28
II.3.4- Kaynaklı Birleşimlerin Dayanımı …………………… 29
(Problem II.7 – 16) (30 – 53)
III - ÇEKME ÇUBUKLARI ........................................................ 54
III.1- Genel ………..................................................................... 54
III.2- Çekme Kuvveti Dayanımı (7.2) ........................................ 54
III.2.1- Akma Sınır Durumu (7.2.1) ......................................... 54
III.2.1- Kırılma Sınır Durumu (7.2.2) ....................................... 54
III.2.1- Blok Kırılma Dayanımı (13.4.3) ................................... 55
III.3- Çekme Çubuklarının Eklenmesi ......................................... 55
(Problem III.1 – 11) (56 – 89)
IV - BASINÇ ÇUBUKLARI ....................................................... 90
IV.1- Genel ................................................................................. 90
IV.1.2- Tasarım Esasları (8.1.2) …........................................... 92
IV.2- Karakteristik Basınç Kuvveti Dayanımı (8.2) .................... 92
IV.2.1- Eğilmeli Burkulma Sınır Durumu (8.2.1) .................... 93
(Problem IV.1 – 22) (93 – 159)
V - KİRİŞLER ............................................................................. 160
V.1- Genel ................................................................................. 160
V.2- Profil Kirişler ..................................................................... 160
V.2.1- Profil Kirişlerin Eki ....................................................... 160
V.2.1.1- Bulonlu Ek ................................................................ 160
(Problem V.1 – 3) (162 – 180)
V.2.1.2- Kaynaklı Ek ............................................................. 180
(Problem V.4 – 7) (181 - 195)
V.3- Takviyeli Profil Kirişler .................................................... 195
V.4- Yapım Kirişleri .................................................................. 196
V.4.1- Gövde Levhası .............................................................. 196
V.4.2- Başlıklar ….................................................................... 196
(Problem V.8 – 10) (197 – 211)
V.5- Kiriş Birleşimleri ............................................................... 211
V.5.1- Basit Kiriş Birleşimleri ................................................. 211
V.5.2- Mütemâdî Kiriş Birleşimleri ........................................ 214
(Problem V.11 – 20) (216 – 250)
VI - KOLONLAR ........................................................................ 251
VI.1- Genel ................................................................................ 251
VI.2- Kolon Ayakları ................................................................. 251
VI.2.1- Mafsallı Kolon Ayakları ............................................. 251
VI.2.1.1- Eksenel Kuvvet Aktaran (Takviyesiz) Temel Levhaları ………... 252
(Problem VI.1 – 2) (254 – 259)
VI.2.1.2- Takviyeli Ayak Levhaları ……………………….. 259
(Problem VI.3 6) (259 – 271)
VI.2.2- Ankastre Kolon Ayakları ............................................. 271
VI.2.2.1- Ankraj Çubukları (Bölüm 2.3) ............................... 272
(Problem VI.7 – 8) (272 – 280)
VI.3- Kolon Ekleri ...................................................................... 280
(Problem VI.9 – 10) (280 – 284)
VII - ÇERÇEVELER .................................................................. 285
VII.1- Genel ............................................................................... 285
VII.2- Çerçeve Köşeleri ............................................................. 285
VII.2.1- Kaynaklı Köşe Birleşimleri ....................................... 285
VII.2.1.1- Doğrudan Birleşimli Köşeler ................................ 285
(Problem VII.1 – 3) (286 – 296)
VII.2.1.2- Enine Levhalı Köşeler .......................................... 296
(Problem VII.4) (298 – 300)
VII.2.2- Bulonlu Köşe Birleşimleri ......................................... 300
(Problem VII.5 – 6) (301– 307)
VII.3- Çerçeve Kolonu Ayağı ................................................... 307
(Problem VII.7 – 8) (309 – 324)
VII.4- Eksantrik Normal Kuvvet ................................................. 324
VII.4.1- Eğilme ve Eksenel Kuvvet Etkisindeki Çift ve Tek Simetri Eksenli Elemanlar ……. 324
VII.4.1.1- Eksenel Kuvvetin Basınç Olması Hâli ……............324
VII.4.1.2- Eksenel Kuvvetin Çekme Olması Hâli ……............325
(Problem VII.9 – 18) (325 – 367)
VIII - ÇATI KONSTRÜKSİYONLARI .................................... 368
VIII.1- Genel ............................................................................... 368
VIII.2- Yükler ........................................................................... 369
VIII.3- Çatı Örtüleri ................................................................... 371
VIII.3.1- Oluklu veya Trapez Galvanizli Sac ......................... 371
VIII.3.2- Alüminyum Trapez Levha ....................................... 371
VIII.3.3- Alüminyum veya Sac Sandviç Paneller ................... 371
VIII.3.4- Ytong ........................................................................ 372
VIII.3.5- Bimsbeton Çatı Plakları ........................................... 372
VIII.3.6- Cam Yüzeyler .......................................................... 373
VIII.4- Makas Aralıkları ............................................................ 373
VIII.5- Aşıklar ........................................................................... 374
VIII.5.1- Basit Kiriş Aşıklar .................................................... 374
VIII.5.2- Mütemâdî Aşıklar .................................................... 374
VIII.5.3- Mafsallı Aşıklar ........................................................ 375
VIII.6- Çatı Yüzeyindeki Kayma .............................................. 377
(Problem VIII.1) (380 – 390)
VIII.7- Makas Hesabı ................................................................ 390
(Problem VIII.2) (391 – 393)
VIII.8- Rijitlik Bağlantısı ......................................................... 393
(Problem VIII.3) (394 – 417)
IX - HAL YAPILARI .................................................................. 418
IX.1- Genel ................................................................................ 418
IX.2- Kren ve Kren Kirişi İle İlgili Genel Bilgiler .................... 418
IX.3- Hal Enkesitinin Hesâbı .................................................... 421
IX.4- Duvarlar ve Bağlantılar .................................................... 423
(Problem IX.1) (427– 488)
EKLER ......................................................................................... 489
PROFİL TABLOLARI ................................................................. 500
KAYNAKLAR ............................................................................. 515
